Meditatie is zien wie je niet bent.

.

Dogen Kigen Zenji (1200-1253)

Meditatie is zien wie je niet bent.

Er wordt heel wat afpraat over wat meditatie is en waar het aan moet voldoen. Nu ineens moet het volgens bepaalde lieden Mindfulness heten. Maar ja, dat bezit nu ook een merkenrecht…. En daarmee kan weer aardig verdiend worden.

Meditatie is in wezen heel simpel.

Stil zitten en ervaren van wat-is. Meditatie heeft dan een tweeledige werking. Drie eigenlijk, want het houdt je ook van de straat.

Dan ga ik wel uit van het soort meditatie dat bekend staat als shikantaza: puur zitten. Dus niet naar een kaars of een foto staren, of aanhoudend de naam van de Schepper prevelen. Niet naar een doel in tijd streven. Niet wachten op iets. Puur helder aanwezig zijn.

Ten eerste ben je (die ‘je’ is er nog wanneer je begint) bewust aanwezig. Je bent alleen met jezelf, vooral wanneer je de ogen gesloten houdt. Je ‘doet’ niets. Het ego (wat alles is wat je nog niet bewust van jezelf gezien hebt) krijgt geen voedingsbodem en gaat dus proberen het verloren terrein te heroveren. Naast alle geluiden van de omgeving en het voelen wat er in jouw lichaam allemaal gebeurt, wordt je ook geconfronteerd met een stroom gedachten, die ook menig irritante lichamelijke reactie kan oproepen.

Ook ‘jouw’ reacties kunnen bij blijvend bewust en alert zijn allemaal worden waargenomen. Ook nu zal het denken weer proberen dit -als jou- te veroordelen en zelfcorrecties aan te brengen. Maar ook dàt wordt weer waargenomen.

De grootste truc van het denken is nu conclusies te trekken, door zinnen te produceren als “Alles wat ik zie ben ik niet!” Maar het denken praat voor zijn beurt, want die conclusie is nog niet jouw ervaren werkelijkheid.

Maar de tweede functie van meditatie is dat ontdekt (wat er al was, wordt nu van zijn bedekking ontdaan) wordt, dat wat je altijd als jouw kern hebt beschouwd, de persoon, louter een verzameling van gedachten (herinneringen, verwachtingen, oordelen, conclusies) en lichamelijke gevoelens is. Je bevindt je te midden van een stroom objecten, die –als je goed oplet- als het ware ‘buiten’ je bevinden. En het zien van dat alles, dat het enige Subject is, blijkt onkenbaar.

Daarmee begint de definitieve ontmanteling van de persoon, van het ego.

Je kan op dit punt het denken nog even te hulp roepen teneinde zijn eigen ondergang definitief te bewerkstelligen. Op de vraag “Wie ben ik” kan -nadat de stroom zinloze (zijn-loze), conceptuele oplossingen zijn gezien, doorzien, afgewezen en opgedroogd- alleen maar Stilte volgen.

En dàt is wat je al die tijd, je hele leven (dat altijd nu is) altijd al was en bent. Het levende Mysterie.

Meditatie is worden wie je altijd al was.

p.s. Er zit een knoepert van een fout in het schilderij van Dogen. Ziet iemand dit?